Plato anno 2021
08 juli 2021
Toen ik in 2005 mijn kinderen naar de opvang bracht, hadden ze in Den Haag net de kinderopvangtoeslag uitgevonden. En de zorgtoeslag. En de huurtoeslag. Gratis geld, af te halen door de mensen die denken dat zij dat nodig hebben. Weliswaar onder voorwaarden, maar controle achteraf en tegen die tijd zien we wel weer.
Dat hoef je de meeste mensen niet twee keer te zeggen. Voor de zekerheid iets meer aangevraagd dan waar ik recht op had. Toen ik moest terugbetalen had ik gelukkig hetzelfde bedrag gewonnen in de Postcodeloterij. Het geluk is met de dommen.
In zijn eerste publieke optreden in 2003 als Staatssecretaris van Financiën verdedigde CDA politicus Joop Wijn het toeslagenstelsel op een congres over de kwaliteit van wetgeving:
“Niet minder belangrijk is het menselijke aspect”, aldus Joop. “Mensen voelen zich in hun waardigheid aangetast als ze telkens weer naar een ander loket moeten om uit te leggen dat ze ergens geld voor nodig hebben. Door steeds opnieuw de hand te moeten ophouden worden mensen steeds in de afhankelijkheid van de overheid bevestigd.“ Volgens Joop houden mensen niet graag hun hand op. “Dit kan mijn inziens ook anders”, vervolgt Joop: “Subsidies aan mensen en niet aan instellingen.”
Inmiddels weten we hoe dat afgelopen is. Mensen houden hun administratie niet bij. Ambtenaren, ook een soort mensen, vertrouwen hun medemensen niet. Zeker niet als die hun administratie niet bijhouden. Mensen weten het achteraf ook altijd beter dan andere mensen. Mensen spreken er schande van en vegen hun stoep schoon. Niets menselijks is ons vreemd.
De vraag is hoe nu verder? Ambtenaren verdwalen in de hersteloperatie, omdat ze zelf hun administratie niet op orde blijken te hebben. Er hebben zich ook mensen voor compensatie gemeld, die helemaal geen kinderen hebben. Althans, geen mensenkinderen.
En de Tweede Kamer, althans de meeste mensen die daar zitten, willen van de toeslagen af. Dat zal niet eenvoudig zijn, want onze welvaartsstaat hangt inmiddels van toeslagen aan elkaar. Meer dan vijf miljoen huishoudens met daarin meer dan tien miljoen mensen ontvangen dertien miljard euro aan toeslagen.
Die toeslagen worden trouwens bijeengebracht door andere mensen. Gratis geld bestaat immers niet. Joop Wijn wist dat ook in 2003 toen hij uitsprak: “De welwillendheid van mensen om belasting te betalen is de kurk waarop de belastingheffing drijft”. Om te vervolgen: “Een rechtvaardige verdeling is van groot belang voor de acceptatie van belastingheffing door de mensen”.
En daar wordt het pas echt ingewikkeld, want wat is rechtvaardig? Als Joop Plato had gelezen had hij in 2003 al geweten: “Het is beter een reputatie van rechtvaardigheid op te bouwen zonder het daadwerkelijk te zijn, want men zegt dat je dan waarlijk een goddelijk leven te wachten staat.”