Pensioenfonds verplicht of niet verplicht, that’s the question
01 september 2021
In de jaren 50/60 en 70 van de vorige eeuw ontstonden er veel bedrijfstakpensioenfondsen. Logisch, want veel werknemers hadden nog een echt ambacht als beroep dat men tot aan het pensioen bleef uitoefenen. Een onderneming was een verzameling mensen met hetzelfde ambacht en er bestond een sterke vorm van solidariteit onderling. Nu onze tijdgeest totaal veranderd is, rijst de vraag of een verplicht bedrijfstakpensioenfonds eigenlijk nog wel past en relevant is.
Ik weet niet of het een Hamlet-worsteling (of dezelfde waanzin) is geweest, die uiteindelijk tot het huidige pensioenakkoord heeft geleid. Maar feit is dat betrokken partijen bewust een akkoord hebben gesmeed waarbinnen de verplichtstelling in stand kon worden gehouden. Het afschaffen heeft nu blijkbaar te grote gevolgen.
Wat betekent dat nu voor ondernemers? Omdat een directie of aandeelhouder continu meebeweegt met de kansen en bedreigingen in de markt, is het bepalen of men onder een verplicht gesteld fonds valt niet iets dat je alleen nog maar bij de start kunt bepalen. Ook dat blijft verschuiven door uitbreiding en overnames, fuseren van onderdelen of gedeeltelijk overnemen van personeel. Of juist door splitsten, krimp of afstand doen van bepaalde activiteiten. Elke verandering kan leiden tot een compleet andere situatie, met zeer grote financiële consequenties als gevolg.
De afgelopen jaren zien wij een enorme toename van bedrijven die door dit soort verschuivingen wel of juist niet langer onder een fonds zouden moeten vallen. Met daarbij helaas ook een aantal gevallen waar het fonds zelf aanklopt met de mededeling dat er met terugwerkende kracht moet worden hersteld. Een pensioenfonds doet dat overigens niet om te pesten of uit geldroof, maar moet simpelweg de wet uitvoeren op straffe van claims en boetes.
Onderschatting van de consequenties is dan ook het grootste gevaar, met forse claims en naheffing tot gevolg. Criterium voor de meeste fondsen is het urencriterium, dus aan welke hoofdactiviteit of product wordt de meeste tijd besteed. Ondersteunende activiteiten tellen niet mee of moeten naar rato worden toegedeeld. En omdat elk fonds weer net andere bepalingen heeft, is de toetsing dus ook nogal dynamisch.
Pensioenfonds verplicht of pensioenfonds niet verplicht? Het antwoord hierop kun je maar beter vinden voordat je een verandering in je onderneming wilt gaan doorvoeren. En zeker voordat een pensioenfonds deze vraag eventueel zelf aan je komt stellen.