Heb ik nog wel een eerbaar beroep?
04 oktober 2017
Kamervragen over een adviesproduct van een collega accountantskantoor, een parlementaire ondervragingscommissie over fiscale constructies en een documentaireserie over belastingontwijking op de publieke zender (Jan de Belastingman van BNNVARA). Zomaar enkele voorbeelden uit de afgelopen maanden waarin de beroepsethiek van de belastingadviseur centraal staat. Het houdt de gemoederen in belastingadviesland bezig, getuige de vele reacties op LinkedIn en het commentaar van de voorzitter van onze beroepsvereniging. De belastingadviseur deugt niet, aldus de voorzitter van de genoemde ondervragingscommissie. Alsof wij de hele dag bezig zijn om gelden voor de fiscus weg te sluizen naar duistere bestemmingen.
In eerdere blogs heb ik al het vraagstuk omtrent beroepsethiek en belastingmoraal aangestipt. Het is een steeds vaker terugkerend thema in de praktijk en de politiek. Hoe ver gaan wij in onze dienstverlening en advisering naar onze klanten? Zowel tijdens mijn studie als tijdens mijn werk ben ik altijd opgeleid om binnen de fiscale grenzen te blijven. Maar moet je alles willen doen wat niet verboden is?
Even terug naar het advies dat leidde tot Kamervragen. Dit advies ging over het open fonds voor gemene rekening (OFGR). Naast het feit dat dit fonds geen publicatieplicht bij de Kamer van Koophandel heeft, is het idee om spaargelden en/of beleggingen in te brengen in deze rechtsfiguur. Het OFGR is belastingplichtig in de vennootschapsbelasting en pas bij het uitkeren van de winst wordt dit belast in box 2 van de inkomstenbelasting. Hiermee wordt de forfaitaire heffing van box 3 vermeden. Het forfait dat tegenwoordig vaak leidt tot een daadwerkelijke belastingheffing van meer dan 100%. Als je spaartegoed slechts 0,5% rente oplevert en de fiscus over datzelfde tegoed 0,861% inkomstenbelasting heft, dan is het tarief maar liefst 172%. Is dat nog wel ethisch te noemen? De jurisprudentie zegt vooralsnog van wel.
Daarnaast biedt de OFGR nog een mogelijk voordeel. Sinds enige jaren wordt de eigen bijdrage bij zogenoemde CAK-zorginstellingen mede bepaald aan de hand van het (forfaitaire) inkomen in box 3. Ook dit is voor mensen een reden om vermogen “weg te sluizen” naar box 2. Toen ik in het verleden deze mogelijkheid voorlegde aan een klant, reageerde deze dat hij dat niet ethisch vond. Hij was van mening dat de eigen bijdrage een directe tegenprestatie vormt voor een dienst, namelijk de zorg die je dan krijgt. Dat hij dan meer moest betalen dan een ander, was volgens hem te billijken uit solidariteitsoverwegingen. Ook voor deze benadering valt uiteraard iets te zeggen.
Ethiek is dus voor iedereen anders en zoals zo vaak zijn er twee kanten aan het verhaal. Brievenbusfirma’s betalen hier geen belasting, maar houden wel een bedrijfstak aan het werk. Tesla kwam naar Nederland mede vanwege fiscale motieven. Inmiddels is Tilburg twee grote fabriekshallen inclusief bijbehorende infrastructuur rijker met flinke omzet voor de regionale bouwsector tot gevolg. Zouden Philips, VDL, Nedcaren ASML nog in Nederland zitten zonder fiscale voordelen? En dit zorgt allemaal weer tot werkgelegenheid. Is dat ook onethisch?
Maakt het de belastingadviseur een oneerbaar beroep als hij voor zijn klant de financieel meest aantrekkelijke route zoekt? Het huidige belastingstelsel is een verwilderd bos geworden, mede doordat onze overheid via het belastingstelsel bepaald gedrag wil stimuleren of juist niet. Door de vele bomen valt dat spreekwoordelijke bos bijna niet meer te zien. Daar ligt het werkterrein van de belastingadviseur. Als een ware boswachter vinden wij de weg door het verwilderde bos zonder dat de verkeerde afslag wordt genomen. En dan is het in mijn opinie niet meer dan logisch dat je de optimale route voor je klant bepaalt, financieel of anderszins.