“Werken loont”, een sprookje herschreven

Het overvalt me regelmatig. Het gevoel dat ik klaarblijkelijk iets verkeerd aangepakt heb in mijn leven. Wie zijn in godsnaam al die mensen die, ook op maandagmiddag, op een terras zitten, die ook buiten de vakantieperioden vertrekhallen vullen, die dagenlang festivals bezoeken, die stedentrip na stedentrip maken? Probeer op zaterdagmiddag nog maar eens een restaurant te reserveren voor diezelfde avond, laat staan dat je op de bonnefooi ergens naar binnenloopt.

Deze verbazing over de wereld om mij heen kun je natuurlijk op verschillende manieren aanvliegen.  Vanuit de demografische ontwikkelingen van de afgelopen 20 jaar kun je zien aankomen dat het werkend gedeelte van de bevolking afneemt en het vergrijzende deel toeneemt en zich vooral met campers verplaatst. Voeg daarbij dat vanuit de jongere leeftijdscategorie er steeds langer wordt gestudeerd en parttime werken eerder regel dan uitzondering is, dan is het verklaarbaar dat de groep die fulltime ergens tussen zonsopgang en zonsondergang aan het werk is, zo ondertussen een zwijgende minderheid aan het worden is.

Een groot deel van de oorzaak ligt in de keuzes die mensen maken bij het inrichten van hun eigen leven. Maar de overheid is inmiddels wel doorgeslagen in het faciliteren van wettelijke grondslagen voor het opnemen van verlof.

Een bizarre ontwikkeling, immers de demografische ontwikkelingen zijn wetenschappelijk voorspelbaar. Een bevolkingsgroei door immigratie, een afnemende omvang van de beroepsbevolking, steeds ouder wordende ouderen…Hoe verbaasd kun je zijn dat er woningnood is, een tekort op de arbeidsmarkt en een financieel onhoudbare gezondheidszorg?

Concreet worden we ondertussen geconfronteerd met wettelijke verplichtingen, door diezelfde overheid in al haar wijsheid bedacht.

Actueel zijn de toch al gefantaseerde stikstofnormen geskipt, maar lijkt er een mestbeleid voor terug te komen met hetzelfde desastreuze effect. Ook voor de arbeidsmarkt is er eigenlijk geen touw meer aan vast te knopen. Calamiteiten verlof, kortdurend zorgverlof, langdurend zorgverlof, zwangerschaps- en bevallingsverlof, geboorteverlof, aanvullend geboorteverlof, ouderschapsverlof en dan nog “bijzonder verlof” zoals dat vaak in de bedrijfsreglementen wordt opgenomen en dan nog het recht op parttime werken. Let op, enkele verlofvormen volgen elkaar in de tijd op, zodat het effect in het echte leven voor veel ondernemingen niet meer te betalen is.

Klaarblijkelijk gaan we de problemen oplossen en financieren door nog minder te gaan werken. Je kunt uitrekenen dat deze overheidsvrijetijd gefinancierd moet worden met belastinggeld. De overheid heeft maar een paar knoppen waar aan gedraaid kan worden. Tijd dus voor een mind-switch.  Vrije tijd loont, arbeid kost geld.

mr. Léon Knops
Jurist/ MfN-registermediator