Advieswijzer: Ondernemen in een keten
30 april 2015
Beperk uw aansprakelijkheid!
Besteedt u wel eens (een deel van) aangenomen werk uit aan een ander bedrijf? Dan wordt u aangemerkt als aannemer en kunt u aansprakelijk zijn voor de niet-betaalde loonheffingen van uw onderaannemers. Zorg dat u uw zaken goed heeft geregeld en beperk daarmee uw ketenaansprakelijkheid.
Keten
Als u (een deel van) het door u aangenomen werk uitbesteedt aan een onderaannemer, is het mogelijk dat deze onderaannemer dit op zijn beurt weer (deels) uitbesteedt aan een andere onderaannemer. Ook deze onderaannemer kan het werk weer verder uitbesteden. Op deze manier ontstaat een keten van aannemers en onderaannemers.
Ketenaansprakelijkheid houdt in dat als één onderaannemer zijn loonheffingen over het aangenomen werk niet betaalt, alle aannemers in de keten vóór hem hoofdelijk aansprakelijk zijn voor deze loonheffingen. U kunt dus aansprakelijk worden gesteld voor de niet-betaalde loonheffingen van alle onderaannemers. De keten van aansprakelijkheid eindigt namelijk pas bij de hoofdaannemer.
Let op!
Een opdrachtgever kan nooit aansprakelijk zijn. Dit kan anders zijn als de opdrachtgever wordt aangemerkt als eigenbouwer, als sprake is van een opdrachtgever in de confectiesector of een koper van nog te vervaardigen kleding.
Aannemer en ketenaansprakelijkheid
De ketenaansprakelijkheid is alleen van toepassing als u wordt aangemerkt als aannemer. Hiervan is sneller sprake dan u wellicht denkt. Een aannemer is namelijk iedere natuurlijke of rechtspersoon die anders dan in dienstbetrekking een werk van stoffelijke aard uitvoert tegen een te betalen prijs.
Werk van stoffelijke aard
Voorbeelden van een werk van stoffelijke aard zijn het tot stand brengen van bouwwerken, de aanleg van wegen, het onderhoud van gebouwen en herstelwerkzaamheden van allerlei aard. Maar ook het verrichten van typewerk, het verpakken van zaken, het bewerken van producten van de landbouw, het vervaardigen van kleding en schoonmaakwerkzaamheden worden aangemerkt als werk van stoffelijke aard.
Tip:
Werken of producten die met name door geestelijke of intellectuele arbeid ontstaan, worden niet aangemerkt als werk van stoffelijke aard. Denk daarbij aan werkzaamheden van architecten, musici, auteurs en adviseurs. Voor deze werken geldt de ketenaansprakelijkheid
Werk buiten dienstbetrekking
Ook als de uitvoering van het werk plaatsvindt in een dienstverband met de opdrachtgever geldt de ketenaansprakelijkheid niet.
Werk tegen een te betalen prijs
De ketenaansprakelijkheid geldt daarnaast alleen als het werk wordt uitgevoerd tegen een te betalen prijs. Hiervan is al snel sprake. Werken tegen een te betalen prijs zijn namelijk niet alleen de aangenomen werken tegen een vooraf bepaalde prijs, maar ook de regieovereenkomsten waarbij achteraf de prijs wordt bepaald aan de hand van gebruikte materialen en gewerkte uren.
Let op!
Koopt u een product dat nog door de verkoper moet worden gemaakt, dan kan de verkoper mogelijk worden beschouwd als uw onderaannemer in de zin van de ketenaansprakelijkheid.
Geen ketenaansprakelijkheid
In de volgende gevallen geldt de ketenaansprakelijkheid niet:
- Als blijkt dat het niet betalen van de loonheffing zowel niet aan uw onderaannemer of diens onderaannemer(s) als aan u te wijten is. Denk hierbij aan niet betalen door plotseling verslechterde economische omstandigheden of uitzonderlijk slechte weersomstandigheden.
- Als het werk geheel of voor meer dan 50% wordt verricht op de plaats waar de onderneming van uw onderaannemer gevestigd is. Deze uitzondering geldt niet als het gaat om werk in de confectiesector.
- Als het uitgevoerde werk minder belangrijk is dan de daarbij gesloten koop-/verkoopovereenkomst van een bestaande zaak. Het minder belangrijk zijn, zal vaak blijken uit het geringe aandeel van het uitgevoerde werk in de koopprijs van de bestaande zaak.
Hoogte aansprakelijkheid
De ketenaansprakelijkheid geldt voor de loonheffingen. Hieronder vallen de loonbelasting, premies volksverzekeringen, premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage ZVW. Daarnaast kunt u aansprakelijk gesteld worden voor de verschuldigde kosten en rente. De Belastingdienst moet dan wel aantonen dat deze kosten en rente mede aan u te wijten zijn.
Let op!
U kunt ook aansprakelijk gesteld worden voor het toegepaste anoniementarief.
U bent niet aansprakelijk voor de boete die in de naheffingsaanslag van uw onderaannemer is opgenomen.
Tip:
In tegenstelling tot de inlenersaansprakelijkheid kent de ketenaansprakelijkheid geen aansprakelijkheid voor niet-betaalde omzetbelasting.
Beperk uw aansprakelijkheid
Als (onder)aannemer kunt u uw aansprakelijkheid beperken door een aantal maatregelen te treffen.
Aanvragen verklaring van betalingsgedrag
Uw onderaannemer kan de Belastingdienst vragen te verklaren dat hij alle loonheffingen heeft betaald. Deze verklaring geeft u als aannemer een beeld van de risico’s die u loopt, maar geeft u over het algemeen geen vrijwaring voor de ketenaansprakelijkheid.
Opnemen kettingbeding
Neem, waar mogelijk, altijd een kettingbeding op in uw contract met uw onderaannemer, zodat uw onderaannemer het werk niet verder kan uitbesteden zonder uw toestemming.
Let op!
Een kettingbeding geeft u zicht op het aantal onderaannemers in de keten en de risico’s die u daarbij loopt, maar geeft u geen vrijwaring voor de ketenaansprakelijkheid.
Registratie van gegevens
Het komt zeer regelmatig voor dat de Belastingdienst de loonheffingen waarvoor u als aannemer aansprakelijk wordt gesteld, heeft vastgesteld met het anoniementarief. De aansprakelijkheid voor het anoniementarief wordt verminderd indien u de identiteit van de werknemer van uw onderaannemer en het loon per werknemer en per werk kunt aantonen en u kunt aantonen dat de werknemers over een geldige verblijfs- of tewerkstellingsvergunning beschikken. U voldoet aan deze voorwaarden als u de volgende gegevens van elk ingeleend personeelslid registreert:
- NAW-gegevens, geboortedatum, burgerservicenummer (BSN);
- nationaliteit;
- soort identiteitsbewijs, nummer en geldigheidsduur;
- aanwezigheid van een A1-verklaring, verblijfsvergunning, tewerkstellingsvergunning, notificatie of VAR-verklaring inclusief nummer en geldigheidsduur;
- NAW-gegevens onderaannemer;
- een overzicht van de gewerkte uren.
Rechtstreeks storten bij de Belastingdienst
U kunt uw aansprakelijkheid ook beperken door het deel van de factuur van uw onderaannemer dat bestemd is voor loonheffingen, rechtstreeks te storten naar de Belastingdienst. In de omschrijving bij uw storting vermeldt u de NAW-gegevens en het loonheffingennummer van de onderaannemer en een omschrijving van het werk en de periode waarvoor u de storting doet.
Let op!
Als u aan de voorwaarden voldoet, wordt u als aannemer voor het gestorte bedrag niet meer aansprakelijk gesteld. U kunt nog wel aansprakelijk gesteld worden voor een eventueel restbedrag indien de loonheffingen hoger zijn dan uw storting.
Storten op G-rekening
Een G-rekening is een geblokkeerde rekening van de onderaannemer. U kunt uw aansprakelijkheid beperken door het deel van de factuur van uw onderaannemer dat bestemd is voor loonheffingen, te storten op de G-rekening. In de omschrijving bij uw storting vermeldt u het factuurnummer en eventuele andere identificatiegegevens van de factuur. Deze factuur moet aan de wettelijke eisen voldoen en het nummer of kenmerk van de overeenkomst, het tijdvak en de omschrijving of het kenmerk van het werk bevatten. Daarnaast moeten uit uw administratie direct de gegevens van de factuur, de onderaanneming en een manurenadministratie blijken.
Als u aan de voorwaarden voldoet, wordt u als aannemer voor het gestorte bedrag niet meer aansprakelijk gesteld. U kunt nog wel aansprakelijk gesteld worden voor een eventueel restbedrag indien de loonheffingen hoger zijn dan uw storting.
Let op!
Het G-rekeningenstelsel zou vervangen worden door een depotstelsel. De invoering van het depotstelsel is echter keer op keer uitgesteld. In maart 2015 is bekend gemaakt dat het depotstelsel definitief niet wordt ingevoerd. In plaats daarvan blijft het G-rekeningenstelsel bestaan en wordt dit toekomstbestendig gemaakt.
Wet aanpak schijnconstructies
De Tweede Kamer heeft ingestemd met de Wet aanpak schijnconstructies (WAS). Deze wet gaat uitbuiting en onderbetaling van werknemers en oneerlijke concurrentie tegen. Er komt een ketenaansprakelijkheid voor betaling van het aan werknemers verschuldigde minimum- of cao-loon. Alle opdrachtgevers in de keten worden hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van het loon aan werknemers die in dienst van hun werkgever arbeid verrichten voor deze opdrachtgever in het kader van een overeenkomst van opdracht of aanneming van werk. De ketenaansprakelijkheid geldt ook voor loon dat door de uitlener verschuldigd is over door de werknemer bij de inlener verrichte arbeid.
Let op!
De ketenaansprakelijkheid geldt alleen voor opdrachtgevers die handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Een particulier kan dus niet met ketenaansprakelijkheid te maken krijgen.
Tip:
De opdrachtgever is niet aansprakelijk als hem niet kan worden verweten dat het loon niet is betaald aan de werknemer. De bewijslast hiervan ligt bij de opdrachtgever
Naast de ketenaansprakelijkheid gaan onder meer nog de volgende maatregelen gelden:
- Werknemers hebben recht op het volledige minimumloon en krijgen dit ook uitbetaald. Het is niet meer toegestaan om:
- een deel van het loon als onkostenvergoeding uit te betalen of bedragen in te houden op het loon als daarmee het loon daalt onder het minimumloon,
- het gedeelte van het loon dat gelijk is aan het minimumloon contant te betalen.
- Loonstroken worden transparanter.
- De inspectie SZW gaat van gecontroleerde ondernemingen bekend maken of er een overtreding van de WAS is geconstateerd of niet. Zo wordt openbaar welke ondernemingen zich aan de regels houden en welke ondernemingen bijvoorbeeld hun werknemers onderbetalen.
Let op!
Op het moment van verschijnen van deze advieswijzer moet de Eerste Kamer nog instemmen met de maatregelen. De beoogde ingangsdatum van de maatregelen is 1 juli 2015.
Tot slot
De ketenaansprakelijkheid kan grote financiële gevolgen voor uw onderneming hebben. In deze advieswijzer zijn we nader ingegaan op de mogelijkheden om uw aansprakelijkheid zo veel mogelijk te beperken. Neem voor meer informatie contact met ons op.